اتومکانیک (خودرو)

یکی از پیچیده ترین قسمت های خودرو برق خودرو می باشد که روز به روز پیشرفته تر می شود ، و سیستم های جدیدتری بر روی خودرو قرار می گیرند که هم به حجم سخت افزاری و سخت افزاری برق خودرو اضافه می شود و هم باعث می شوند که صنعت الکترونیک روز به روز پیشرفته تر شود

این پیشرفت ، در الکترونیک خودرو نیز موثر است به این خاطر که با پیشرفت الکترونیک ، تجهیزات الکترونیکی خودرو نیز پیشرفته تر خواهند شد..

سیستم اصلی برق خودرو از 5 قسمت تشکیل شده که شامل:

1- تولید کننده برق.

2- ذخیره کننده برق.

3- توزیع کننده برق.

4- کنترل کننده برق.

5- مصرف کننده برق

تولید کننده برق (آلترناتور یا دینام):

وظیفه تولید برق خودرو در خودروهای قدیمی دینام و در خودروهای جدید آلترناتور بر عهده دارند ، این قطعه مانند ژنراتور کوچکی ، نیروی مکانیکی را از موتور خودرو به واسطه تسمه ای به نام تسمه دینام گرفته و برق 12 ولت (در خودروهای سواری) با آمپر بالا (توان زیاد) را تولید می کند ، سپس برق تولیدی خود را به ذخیره کننده نیرو یا همان باتری خودرو تحویل می دهد  می توان گفت آلترناتور وظیفه شارژکردن باتری را در زمان روشن بودن خودرو بر عهده دارد .

ذخیره کننده نیرو (باتری):

زمانی که خودرو خاموش است، ما به بسیاری از تجهیزات برقی خودرو نیاز داریم مثل شیشه های بالابر برقی ، قفل برقی درب ها ، چراغ های کوچک ، فلاشر خودرو ، استارت خودرو و … وظیفه تامین برق در زمان خاموش بودن خودرو به عهده باتری خودرو می باشد ، باتری هنگام روشن بودن خودرو شارژ می شود یعنی نیروی الکتریکی را در خود ذخیره می کند تا زمانی که خودرو خاموش بود ، نیروی الکتریکی ذخیره شده را به مصرف کننده های خودرو تحویل دهد.

باتری همانند سیستم های برقی دارای دو قطب منفی و مثبت می باشد که اصطلاحا می گویند قطب منفی دارای پتانسیل منفی و قطب مثبت دارای پتانسیل مثبت می باشد ،در تمامی خودروها برای صرفه جویی در سیم کشی خودرو قطب منفی باتری را به بدنه موتور و بدنه خودرو وصل می کنند تا تمامی مصرف کننده های برق ، پتانسیل منفی را از بدنه و پتانسیل مثبت را از سیم کشی دریافت کنند.

توزیع کننده برق (دسته سیم):

خودروها جهت رساندن برق به مصرف کننده ها و توزیع برق در خودرو از سیم استفاده می کنند ، سیم ها دارای روکش می باشند و در نتیجه برق را فقط در انتهای سیم به مصرف کننده می دهند ، از آنجا که تعداد مصرف کننده ها در خودرو زیاد می باشد و به کار بردن سیم های مختلف در قسمت های مختلف خودرو ایجاد بی نظمی می کند ، سیم هایی که هم مسیر می باشند را داخل یک لوله ی پلاستیکی قرار می دهند و یا سیم های هم مسیر را مانند یک کلاف درآورده با چسب نواری برق ، آنها را به هم متصل میکنند

با این کار به جای داشتن چند صد سیم ، یک دسته سیم متحد و منظم خواهیم داشت که کلیه مصرف کننده ها را به باتری و اجزای کنترلی آنها متصل می کند. از آنجا که نوع ، تعداد و مکان قرارگیری مصرف کننده های خودروهای مختلف با یکدیگر فرق می کند ، نوع دسته سیم آنها نیز کاملا متفاوت می باشد.

کنترل کننده برق (دکمه ها و کلیدها):

چراغ خودروها فقط باید در مواقعی روشن باشند که راننده صلاح بداند ؛ لازم نیست مصرف کننده ها در هنگام روشن بودن با تمام ظرفیت خود ، کار کنند مثلا فن گرم کننده اتاق خودرو اگر در هنگام کار با تمام ظرفیت کار کند اتاق خودرو بیش از اندازه گرم می شود پس باید سرعت آن توسط راننده کنترل شود ؛ بعضی از مصرف کننده ها نیز حالتی چند انتخابی دارند مانند شیشه بالابر خودرو که در هر لحظه ، راننده باید بتواند انتخاب کند شیشه بالا برود ، پایین بیاید یا در همین حالت باقی بماند.

علاوه بر رساندن برق به مصرف کننده ها ، می بایست توانایی کنترل آنها را نیز داشت ، برای این منظور از کنترل کننده ها و کلیدهایی در سر راه سیم هر مصرف کننده برق قرار می دهند تا راننده بتواند فعال یا غیرفعال بودن مصرف کننده ، سرعت یا شدت مصرف کننده یا حالت و جهت مصرف کننده برق را انتخاب کند.

مصرف کننده برق (اکثر لوازم برقی موجود در خودرو):

طیف گسترده ای از مصرف کننده ها در هر خودرو وجود دارد ، تمامی چراغ ها ، فن بخاری و کولر ، چراغ های راهنما ، استارت و … همه جزو مصرف کننده ها هستند.. سوکت یا همان کانکتور می باشد ، هر سیم برای متصل شدن به مصرف کننده و یا کنترل کننده می بایست متصل به کانکتور شود و خود مصرف کننده یا کنترل کننده نیز دارای یک کانکتور می باشد ، با اتصال کانکتور دسته سیم ها به کانکتور مصرف کننده (یا کنترل کننده) ارتباط بین آنها برقرار می شود

از آنجایی که اتصال و قطع اتصال کانکتورها به یکدیگر به راحتی انجام می شود ، می توان به راحتی یک مصرف کننده و یا کنترل کننده را از دسته سیم آن جدا کرد و هر کدام که معیوب بود تعویض کرد ، معمولا کانکتوری که به دسته سیم متصل است را کانکتور نری گویند این کانکتور نری داخل کانکتور مصرف کننده یا کنترل کننده می شود که آن را کانکتور مادگی گویند

فیوز:

اگر در یک مصرف کننده ، کنترل کننده ها ، سیم های اتصال دهنده و یا کانکتورهای آنها مشکل خاصی پیش بیاید که عبور جریان برق از سیم بیش از حد مجاز شود (مثلا روکش سیم آسیب ببیند و دو قطب مثبت و منفی سیم مستقیما به یکدیگر برخورد کنند)

در آن صورت سیم مانند یک المنت حرارتی به شدت داغ شده و روکش پلاستیکی سایر قسمت های سیم و یا کانکتورهای پلاستیکی متصل به سیم را ذوب می کند و سیم کشی آن قسمت کلا تخریب می شود و حتی به علت یکپارچه بودن دسته سیم های هم مسیر به سیم های هم مسیر خود نیز آسیب می زند و احتمالا این آسیب به کل سیم کشی خودرو و مختل شدن کل سیستم برق خودرو منجر می شود.

برای جلوگیری از این آسیب ها که باعث تخریب کل سیم کشی و حتی در مواردی باعث آتش سوزی در خودرو می شود ، برای هر سیستم برقی در خودرو ، یک یا چند فیوز در مسیر سیم کشی قرار می دهند

فیوزها در واقع سیم هایی نازک و آسیب پذیرند و کاربرد آنها بدین گونه است که اگر در مسیر سیم کشی به هر دلیلی اتصالی به وجود بیاید و جریان برق عبوری بیش از حد بشود

فیوز ، خود آسیب دیده و باعث قطع جریان برق می شود تا به سایر قسمت های برقی و سیم کشی آسیبی وارد نشود ، در واقع قطع شدن و یا سوختن فیوز دلیلی بر وجود عیب و ایراد در سیستم برق آن قسمت می باشد ، برای مثال اگر فیوز چراغ های جلو بسوزد ، به این معنیست که در سیم کشی ، کانکتورها ، کلیدهای کنترل کننده چراغ های جلو و یا مصرف کننده یعنی لامپ جلو ، ایرادی وجود دارد و باید بررسی شود.

در خودروها از برای نظم بیشتر سیستم سیم کشی ، فیوزها طوری در مسیر سیم کشی قرار می دهند که مکان همه آنها یک جا باشد و در آن مکان جعبه ای قرار می دهند که فیوزها در آن جعبه قرار گرفته اند و آن را جعبه فیوز گویند ، در شکل زیر یک جعبه فیوز را مشاهده می کنید ، فیوزها با رنگ ها و ظرفیت های مختلف ساخته و مورد استفاده قرار می گیرند..