کلید مینیاتوری چیست و چه کاربردی دارد؟
حتی اگر اطلاعات کمی در مورد تجهیزات الکتریکی داشته باشید، به احتمال زیاد تاکنون حداقل یکبار کلیدهای مینیاتوری را از نزدیک مشاهده کرده اید. در این مطلب می خواهیم به بررسی کاربرد کلیدهای مینیاتوری بپردازیم و البته پیش از آن برای روشن شدن بحث برای افرادی که هیچ اطلاعاتی ندارند، ببینیم که اصلاً کلید مینیاتوری چیست؟
اگر بخواهیم به طور خلاصه در مورد کلید مینیاتوری صحبت کنیم، باید بگوییم که این وسیله الکتریکی نوعی فیوز است، که از مدارهای الکتریکی در برابر جریان های بیشتر از حد مجاز محافظت می کند. عملکرد این کلیدها به گونه ای است که اگر جریانی بیش از جریان اسمی یک مدار قصد گذشتن از آن را داشته باشد، مانع اینکار می شود. علت در نظر گرفتن چنین ساختاری برای فیوز افزایش امنیت سیستم در برابر اتصال کوتاه شدن مدار است.
چرا باید از کلید مینیاتوری در مدار استفاده کنیم؟
همانطور که پیشتر گفتیم، کلیدهای مینیاتوری که با نام فیوز مینیاتوری نیز شناخته می شوند، از گذشتن جریان بیش از حد مجاز از مسیر مدار مربوطه جلوگیری می کنند. هدف از این کار افزایش امنیت و تضمین سلامت واسیل و قطعات موجود در آن سیستم است. به یاد داشته باشید که ولتاژ حاصل در دوسر یک وسیله الکتریکی از حاصل ضرب کردن میزان جریان در مقاومت داخلی آن محاسبه می شود و این بدان معناست که بالا رفتن میزان جریان با توجه به ثابت بودن میزان مقاومت داخلی، نتیجه ای جز افزایش اختلاف پتانسیل دو سر قطعه را به همراه نخواهد داشت، که این می تواند به آسیب رسیدن به سیستم الکتریکی منجر شود.
انواع کلید مینیاتوری از نظر عملکرد
کلید های مینیاتوری از نظر کاربرد در دسته بندی کلی قرار می گیرند. این دو دسته بندی شامل موارد زیر هستند:
- فیوز مینیاتوری تندکار:
- همانطور که از نام این دسته می توان حدس زد، عملکرد آن بدون درنگ است. این نوع از کلید مینیاتوری برای سیستم های روشنایی مناسب است.
- فیوز میناتوری کند کار:
- این نوع از فیوز با تاخیر عملکرده و قطع برق لحظه ای ندارد. کلید کندکار مینیاتوری برای سیستم های موتوری مناسب است.
یک کلید مینیاتوری نسبت به فیوز معمولی چه ویژگی هایی دارد؟
کلید مینیاتوری یا MCB جایگزین بهتری برای فیوز است زیرا به محض رخداد اضافه بار نخواهد سوخت و نیاز به تعویض ندارد. بر خلاف فیوز معمولی، یک MCB را می توان به راحتی اداره کرد و بنابراین ایمنی عملیاتی و راحتی بیشتری را بدون تحمیل هزینه اضافی به وجود می آورد. آنها برای محافظت از مدارهای کم جریان استفاده می شوند و بر اساس مشخصات زیر شناخته می شوند:
- جریان: برحسب آمپر
- جریان مدار کوتاه: بر حسب کیلو آمپر
- ویژگی های عملیاتی: دسته های B ، C ، D ، Z یا K
انواع MCB بر اساس ویژگی های Tripping
MCB ها (انواع کلید مینیاتوری) بر اساس رنج و نوع بازخورد به جریان بیش از حد مجاز، به انواع مختلفی تقسیم می شوند. انواع مهم MCB به شرح زیر هستند:
- Type B
- Type C
- Type D
- Type K
- Type Z
| Type | سقف جریان غیر مجاز | زمان عکس العمل |
| Type B | 3 تا 5 برابر میزان جریان | 0.04 تا 13 ثانیه |
| Type C | 5 تا 10 برابر میزان جریان | 0.04 تا 5 ثانیه |
| Type D | 10 تا 20 برابر میزان جریان | 0.04 تا 3 ثانیه |
| Type K | 8 تا 12 برابر میزان جریان | <0.1 ثانیه |
| Type Z | 2 تا 3 برابر میزان جریان | <0.1 ثانیه |
انواع MCB بر اساس تعداد پل ها
یکی دیگر از روش های دسته بندی کلیدهای مینیاتوری بر اساس تعداد پل ها است. انواع کلید مینیاتوری را می توان به چند دسته زیر تقسیم کرد:
- تک پل (SP)
- MCB تک قطبی، محافظت را فقط برای یک فاز در یک مدار تک فاز فراهم می کند.
- دو پل (DP)
- MCB دو پل سوئیچینگ و محافظت از هر دو سیم فاز و نول را فراهم می کند.
- سه قطبی (TP)
- کلید مینیاتوری سه قطبی تنها وظیفه محافظت از سه فاز را بر عهده دارد.
- سه قطب با خنثی [TPN (3P + N)]
- این نوع از کلیدهای مینیاتوری علاوه بر سه فاز یک نول را نیز پشتیبانی می کند، اما کلید نول آن تنها به صورت سوئیچ عمل می کند.
- چهار پل (4P)
- این نوع نیز مانند مدل قبلی است و تنها تفاوت آن در عملکرد حفاظتی بر روی سیم نول است.